Rannsóknar- og vinnsluholur í Hverahlíð og Meitlum
Orkuveitan og Orka náttúrunnar (ON) áforma að bora nýjar rannsóknar- og vinnsluholur í Hverahlíð og Meitlum, innan sveitarfélagsins Ölfuss.
Meðal hlutverka sem Orkuveitan og Orka náttúrunnar gegna er að vera aflvaki sjálfbærrar framtíðar. Markmið þessa verkefnis er að tryggja áfram örugga orkuöflun fyrir heimili og fyrirtæki landsins með framleiðslu á heitu vatni og rafmagni. Fyrirtækin leggja áherslu á að orkuvinnslan fari fram með hagsmuni almennings og umhverfisins að leiðarljósi. Því er lögð mikil áhersla á samráð og samvinnu við sveitarfélög, stjórnvöld og almenning.
Hægt er kynna sér umhverfismatsskýrslu vegna fyrirhugaðra vinnslu- og rannsóknarborana í Hverahlíð II og Meitlum og setja fram athugasemdir og ábendingar á skipulagsgátt Skipulagsstofnunar: https://skipulagsgatt.is/issues/2023/1005 til 23. júní 2025.
Til að mæta aukinni eftirspurn eftir rafmagni og heitu vatni þarf að rannsaka og virkja nýjar jarðhitaauðlindir, þar sem núverandi svæði nægja ekki til að anna væntanlegri íbúafjölgun og aukinni notkun.
Líftími jarðvarmavirkjana takmarkast af því að minni vökvi berst inní jarðhitakerfið en það sem tekið er upp til að nýta. Því er ekki hægt að halda áfram að framleiða rafmagn og heitt vatn í núverandi magni nema með því að bora nýjar holur og viðhalda þannig þeirri vinnslu sem núverandi innviðir bjóða upp á.
Markmið framkvæmdanna er að undirbúa stækkun á vinnslusvæði Hverahlíðar, dreifa vinnslunni á stærra svæði og bæta við nýjum borkostum til að viðhalda vinnslugetu Hellisheiðarvirkjunar. Þá er sjálfstætt markmið að kanna hve langt suður eftir Norðurhálsum og í Meitlum nýtanlegan jarðhita er að finna innan fyrirliggjandi nýtingarleyfis Orkuveitunnar.
Markmið rannsóknarborana er að kanna hvort nýtanlegur jarðhiti sé til staðar á svæðum þar sem yfirborðsrannsóknir hafa verið stundaðar og niðurstöður gefa til kynna að jarðhitaauðlind sé að finna. Með rannsóknarborunum fæst heildræn mynd af stærð og eðli auðlindanna og mat á hitastigi jarðhitavökvans. Hitinn ræður hlutfalli gufu og vatns og hefur þannig áhrif á það hvort auðlindin henti bæði til raforkuvinnslu og varmaframleiðslu eða einungis til varmaframleiðslu.
Orkuveitan er orku- og veitufyrirtæki í almannaeigu sem hefur um áratugaskeið verið burðarás í orkuöflun fyrir samfélagið. Hlutverk fyrirtækisins er að hámarka afrakstur af þeim orkulindum sem því er treyst fyrir með sjálfbæra nýtingu, verðmætasköpun og hagkvæmni að leiðarljósi.
Orka náttúrunnar er dótturfélag Orkuveitunnar og framleiðir rafmagn og heitt vatn í jarðvarmavirkjunum sínum á Hellisheiði og Nesjavöllum. Orka náttúrunnar gætir hagsmuna auðlinda landsins og viðskiptavina fyrirtækisins með sjálfbærni að leiðarljósi.
Umhverfisvernd og sjálfbærni er leiðarstef í allri starfsemi Orkuveitunnar og Orku náttúrunnar, nú sem áður. Settar hafa verið strangar kröfur um vernd umhverfis í framkvæmdum og nýtingu auðlinda og er vandað mjög til verka í nýtingu landsins okkar til orkuframleiðslu.
Orkan sem við framleiðum er ekki aðeins fyrir okkur í dag, heldur einnig fyrir komandi kynslóðir. Með því að leggja áherslu á sjálfbærni og nýtingu á endurnýjanlegri orku erum við að byggja upp græna framtíð til að komandi kynslóðir geti búið við sömu lífsskilyrði og við í dag.
Spurt og svarað
Já, helstu mannvirki tengd rannsóknarborunum eru aðkomuvegir, borplön og borholurnar sjálfar. Gert er ráð fyrir litlu borholuskýli til að verja búnaðinn. Þá er gert ráð fyrir að sett verði upp tímabundin borvatnsveita meðan á borun stendur. Hún verður fjarlægð að borunum loknum.
Já, það verður hægt. Orkuveitan og Orka náttúrunnar leggja mikla áherslu á að hlúa að útivistarmöguleikum á Hengilssvæðinu og búa í haginn fyrir almenning. Orkuveitan rekur um 130 km af merktum gönguleiðum á svæðinu. Gera má ráð fyrir tímabundnu ónæði á framkvæmdatíma, en lögð verður rík áhersla á að tryggja gott aðgengi um svæðið, bæði meðan á framkvæmdum stendur og að þeim loknum.
Til að draga úr neikvæðum áhrifum á útivist og ferðaþjónustu verða mótvægisaðgerðir innleiddar og skýr mörk dregin milli framkvæmda- og óraskaðra svæða. Sérstaklega verður forðast að leggja gufulagnir yfir þekktar gönguleiðir. Ef slíkt reynist óhjákvæmilegt verður áframhaldandi aðgengi tryggt með því að koma fyrir öruggum þverunum – annaðhvort yfir eða undir leiðslurnar. Gert er ráð fyrir að koma fyrir bílastæðum og skiltum til að bæta aðgengi á svæðinu, í samráði við sveitarfélagið. Frágangur framkvæmdasvæða verði þannig að landslag og upplifun verði sem náttúrulegust.
Leitast verður við að lágmarka hávaða frá borun og blásandi borholum eins og kostur er. Þrátt fyrir það má gera ráð fyrir að áhrif á hljóðvist verði neikvæð til skamms tíma á borunar- og prófunartíma.
Fyrirhugaðar háværar framkvæmdir, svo sem boranir og afkastamælingar borhola, verða kynntar fyrir íbúum á nærliggjandi svæðum áður en framkvæmdir hefjast.
Hengilssvæðið er náttúrulega virkt jarðskjálftasvæði. Vinnsla jarðhita getur aukið smáskjálftavirkni og hefur sú verið raunin í Hverahlíð. Þessi skjálftar eru óverulegir í samanburði við náttúrulega virkni á svæðinu og hafa til þessa ekki fundist í byggð. Mjög sjaldgæft er að borun vinnslu- og rannsóknarhola valdi jarðskjálftum. Fylgst verður náið með skjálftavirkni á svæðinu og áfram verður unnið að rannsóknum á aukinni skjálftavirkni í tengslum við nýtingu jarðhita.
Nýjar vinnsluholur verða tengdar við Hellisheiðarvirkjun til að viðhalda vinnslugetu hennar. Nauðsynlegt er að rannsaka svæðin með rannsóknarborunum til að geta ákveðið hvort boraðar verði fleiri vinnsluholur á svæðinu.